امروزه صنعت نساجی همچون دیگر صنایع در حال پیشرفت است و ماشین آلات قدیمی این صنعت جای خود را به دستگاههای پیشرفته دیجیتالی و تمام اتوماتیکی داده اند که در بسیاری از آنها هوش مصنوعی به کار گرفته شده است. تجهیزات مکانیکی پیشرفته و خلاقانه ای که وارد دنیای نساجی شده اند، می توانند برای فرایند تکمیل پارچه ها مورد استفاده قرار گیرند.
در واقع این تجهیزات این توانایی را دارند که بواسطه به کارگیری مواد شیمیایی مخصوصی، کارایی و ظاهر پارچه را تغییر دهند. دستگاه استنتر یکی از کاربردی ترین تجهیزات در صنعت نساجی است که در ادامه به توضیحاتی در مورد آن می پردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
دستگاه استنتر
دستگاه استنتر یکی از شناخته شده ترین دستگاهها در صنعت نساجی است. این دستگاه در جهت فرایندهای تکمیلی متفاوتی بر روی پارچه ها با عرض باز، مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع عبور پارچه از این دستگاه سبب تثبیت آن می شود.
دستگاه استنتر قادر به کنترل کامل عرض پارچه بوده و جمع شدگی پارچه را کاهش می دهد. استنتر برای تثبیت حرارتی الیافی از جنس ترموپلاستیک به تنهایی، و یا ترکیب آن با الیاف پنبه به کار گرفته میشود. همچنین این دستگاه به منظور تکمیل فرایند ضدچروک نیز کاربرد دارد. در واقع نقش استنتر در این فرایند، خشک کردن و پخت پارچه های سلولزی می باشد.
کاربرد دستگاه استنتر
کاربری دستگاه استنتر به این صورت است که، پارچه پس از قرار گرفتن در این دستگاه، توسط سوزن ها و یا کلیپس های موجود در دو طرف دستگاه گرفته شده و در طول استنتر قرا ر می گیرد.
همان طور که پیشتر اشاره شد، قرار دادن پارچه در استنتر به دلایل متفاوتی صورت می گیرد که می توان از آن دلایل به موارد زیر اشاره کرد:
به کار گیری مواد شیمیای تکمیلی همچون آنتی استاتیکها و … بر روی پارچه
تنظیم کشش پارچه و خشک کردن
تثبیت طول و عرض و ابعاد پارچه
کنترل آبرفت، جمع شدگی، پیچش و گرماژ پارچه
تثبیت حرارتی پارچه هایی همچون ویسکوز
کنترل حلقه ی پارچه های حلقوی
باز کردن چین و چروکهای سطح پارچه
انجام عملیات پخت رزین در پرچه های ضدآب
هنگام بافت پارچه در ماشین بافندگی، پارچه در طول و عرض تحت کشش قرار می گیرد. پس از برداشتن کشش از روی پارچه و انجام مرحله استراحت، پارچه از طول و عرض جمع شده و ابعاد آن دستخوش تغییر می شود. در این حالت، چنانچه پارچه در معرض تر شدن قرار بگیرد، دچار آبرفت می شود.
به منظور جلوگیری از این اتفاق و تثبیت ابعاد پارچه، متخصصین این صنعت، پارچه را تحت مقدار مشخصی کشش و حرارت قرار می دهند. این عملیات به سه دسته موقت، نیمه دائم و دائم تقسیم می شود. عملیات تثبیت جهت دستیابی به بهترین نتیجه انجام می شود و به عواملی از جمله میزان حرارت، رطوبت و کشش بستگی دارد. این عملیات بر روی تمامی جنبه های فیزیکی پارچه از جمله طول پارچه، مقاومت، رنگپذیری، پایداری رنگ، میزان شفافیت و… تاثیرگذار می باشد.
دستگاه استنتر از سه قسمت اصلی تشکیل شده است که شامل قاب ورودی، منطقه حرارتی و سیستم خروج پارچه می شود. این دستگاه بر روی عواملی از جمله ظاهر پارچه، ابعاد و ثبات ابعادی پارچه، زیردست و دیگر ویژگیهای پارچه تاثیرگذار می باشد. از نکات بسیار حائز اهمیت در عملیات تثبیت، تثبیت ابعادی پارچه در هر دو جهت طول و عرض می باشد.
سرد شدن اتصالات زنجیرهای خارج از منطقه حرارتی باعث می شود که گیره های تخت یا سوزنی نصب شده بر دو طرف کناری استنتر، در بیشتر مواقع، دمایی 50درجه سانتی گراد کمتر نسبت به حرارت منطقه میانی استنتر داشته باشند. در برخی موارد، به منظور جبران کمبود این حرارت و جلوگیری از ایجاد خلل در عملیات تثبیت پارچه، متخصصین از حرارت دهنده های مادون قرمز و یا سوزنهایی استفاده می کنند که در آنها بین پایه سوزن و پارچه مقداری فاصله وجود دارد.
در دستگاه استنتر از گیره های تخت به منظور تثبیت پارچه های ضخیم استفاده می شود. این گیره هاهمچنین گاهی اوقات به منظور پیشگیری از سوراخ شدن و پارگی کناره های پارچه به کار برده می شوند. برخی از ماشین ها قابلیت استفاده همزمان از گیره و سوزن را دارند که این قابلیت در موارد خاص مورد استفاده قرار می گیرد. در استنتر، به مرور که زنجیرها توسط میله مارادون یا مارپیچ به سمت جلو حرکت میکنند، عرض پارچه در منطقه حرارتی افزایش می یابد تا به میزان مورد نظر برسد.
در این میان پارچه هایی وجود دارند که تمایل به لوله شدن دارند که از آنها می توان به پارچه های کشباف اشاره کرد. این ویژگی این پارچه ها باعث به وجود آمدن مشکلاتی در کنترل می شود. به منظور رفع این مشکل در قسمت ورودی ماشین استنتر تجهیزاتی نصب شده اند که از جمله مهمترین آنها می توان به حاشیه گیر، کناره بازکن غلتکهای لاستیکی، سنسورها و حسگرها و… اشاره کرد.
قسمت قاب ورودی ماشین استنتر طولی معادل 4 تا 5 متر دارد. هدایت پارچه در این دستگاه توسط سلولهای فتوالکتریک یا حسگرهای مکانیکی انجام می گردد. قسمت دیگری که این دستگاه به آن تجهیز شده است الکتروموتوری ست که باعث حرکت زنجیرها در دستگاه می شود. پارچه ها به آرامیدر دستگاه شروع به حرکت کرده و توسط برسهای کناری دستگاه به سمت سوزنها هدایت می شوند.
منطقه حرارتی استنتر شامل اتاقکهایی مجهز به سیستمهای گرمایشی و کنترلی می باشد که که دمای آنها بین 150 تا 230 درجه تنظیم می گردد. تنظیم این دما با توجه به فاکتورهایی از جمله نوع پارچه، وزن و ضخامت پارچه، میزان رطوبت پارچه، سرعت عبور پارچه و نوع عملیاتی که بر روی آن انجام می شود، صورت می گیرد.
مرحله بعدی، مرحله سرد کردن و تثبیت ابعاد پارچه می باشد. این مرحله، مرحله ایست که قبل از خروج پارچه از دستگاه انجام میشود. سپس پارچه با کشش آرام و یکنواختی جمع آوری شده تا از دستگاه خارج گردد. چنانچه در زمان خروج پارچه از دستگاه، کناره های پارچه لوله شده باشد، به وسیله لیزر یا تیغه های کناره بر تعبیه شده در دستگاه، بریده میشود.
سوزن استنتر
سوزن استنتر حکم نگهدارنده پارچه و یا متریال را در دستگاه استنتر دارد، که روی پایه سوزن (پین پلیت) نصب میگردد . در دستگاه استنتر، پارچه های تولید شده از الیاف مصنوعی، به واسطه حرارتی که دستگاه دارد، بیشتر جمع می شوند و نیاز به کنترل و مهار شدن دارند. یک اپراتور استنتر، با توجه به اینکه استنتر مورد استفاده چند خانه بوده و برای چه نوع پارچه ، با چه عرض و وزنی مورد استفاده قرار می گیرد، سوزن و پایه سوزن را انتخاب می کند.
سوزنها با توجه به کارایی ای که دارند، از تعداد سرسوزنهای متفاوتی تشکیل شده اند. پایه سوزن استنتر بر روی ریل دستگاه قرار می گیرد. سوزنها بر روی پین پلیت ها و یا همان پایه ها قرار گرفته و پارچه را بر روی ریل محکم می کنند.
استفاده از سوزنهای استنتر، بیشتر در مورد پارچههای گردبافت و منسوجات بی بافت مرسوم است. استنترهای دوکاره دستگاه هایی هستند که برای پارچه های گردبافت و تارو پودی مورد استفاده قرار می گیرند. قطعه ای که در این دستگاهها به کار برد می شود، پین کلیپس می باشد. در حقیقت پین کلیپس، ترکیبی از کلیپس و پایه سوزن است.
جنس سوزن استنتر
سوزن استنتر یا همان Stenter Pin قطعه ای است که از آلیاژ فلزی سخت ساخته شده و نوک تیزی دارد. آلیاژ به کار برده شده در این قطعه، با توجه به نوع کاربرد آن در نساجی، متفاوت است. شایان ذکر است که در دسته ماشین آلات تکمیلی نساجی یک دستگاه تنترTenter هم وجود دارد که پارچه را فقط صاف می کند ولی با توجه به توضیحات پیشین، به طور حتم به این مساله پی برده اید که استنتر همزمان با کشیدن پارچه یا منسوج، حرارت نیز به آن می دهد. چنانچه قصد به کار گیری سوزن در یک محیط قلیایی غلیظ، همچون ماشین مرسریزه را داشته باشیم، باید از سوزنی استفاده کنیم که ضد خوردگی بوده و از جنس استنسل استیل stain less steel باشد. در حقیقت این جنس سوزن در محیط های اسیدی و قلیایی به خوبی عمل خواهد کرد.
انواع سوزن های نساجی
در هنگام استفاده از دستگاه استنتر و انتخاب سوزن ها توجه به اینکه پارچه از چه جنس متریالی بوده و قرار است تحت چه فرایندی قرار بگیرد، بسیار مهم است. در واقع طول و ضخامت سوزنهای انتخابی براساس توجه به همین نکات مشخص می گردد. به عنوان مثال در پارچه های مخمل سوزن با طول بیشتری باید انتخاب شود.
سوزن استنتر بر روی قطعه ای از جنس برنج تعبیه شده، که به منظور جلوگیری از خوردگی، سطح قطعه برنجی آبکاری شده است. علت این امر که برای نگهداری سوزن، از پایه با جنس برنج استفاه شده این است که، فلز برنج راحت سوراخ می شود و در سیستم انقباض و انبساط ناحیه حرارتی می تواند سوزن را در جای خود محکم نگه دارد که از پایه سوزن خارج نشود.
سوزن استنتر Stenter Pin Plate از دو ناحیه تشکیل شده است. یک قسمت نوک تیز تا وسط سوزن که شیب یکنواخت دارد.
هر چه این ناحیه بلندتر باشد و با یکنواختی بیشتری شیب سوزن را ایجاد کرده باشند قیمت سوزن بیشتر میشود زیرا زمان بیشتری طول میکشد تا شیب مورد نظر را با سمباده ایجاد کنند و در کل کار سختتری است. قسمت دوم پایه وزن است که از تمام شدن شیب تا انتها ادامه می یابد. بخش نگهدارنده وزن داخل پلیت همين بخش است.
آلیاژها و متریال سوزن استنتر
باتوجه به اینکه کارایی سوزن نگهداشتن پارچه در دستگاه استنتر و در ناحیه حرارتی است اگر با قرار گرفتن تحت فشار خم شود نمی تواند وارد پارچه شود پس باید در حین فشار بشکند نه اینکه خم بشود.
با توجه به اینکه چقدر بخواهیم برای سوزن هزینه کنیم متریال متفاوتی وجود دارد. یک محصولی به نام وی تری ام آلیاژ خاصی دارد که زنگ نمی زند و بهترین جنس برای استفاده در دستگاه استنتر به شمار میرود.
نگهداری سوزن استنتر
سوزن نگهداری خاصی نیاز ندارد اما استفاده هایی مانند اعمال چسب برای برش لبه پارچه و یا کوتینگ و اعمال رزین روی پارچه، ممکن است باعث شود سوزن کارایی خود را از دست بدهد. با توجه به اینکه از چه مواد شیمیایی روی پارچه استفاده می کنیم باید از برس های پاک کننده خاص استفاده کنیم که با بخار داغ و یا حلال خاص سوزن ها را تمیز کرده و سوزن بتواند به طور دائم و بدون مشکل داخل پارچه فرو رود.
اگر مواد شیمیایی یا رزین، روی سوزن بماند و پاک نشود باعث زبر شدن سطح شده و یا پرزها به سوزن می چسبند و اجازه نفوذ سوزن داخل پارچه را نمی دهند و کلا سوزن بلا استفاده خواهد شد. در پایان هر روز تمام سوزن ها باید چک شوند تا شکسته نباشند و در صورت لزوم آنها را تعویض کنیم.
اگر از سوزنهای مناسب استنتر استفاده نمیکنیم و سوزنها کج می شوند باید هر روز یک یا دو نوبت سوزنهای کج شده را با وسایل خاص بشکنیم یا صاف کنیم تا بقیه را تحت تاثیر قرار ندهد و از ورود پارچه به داخل بقیه سوزن ها جلوگیری نکند.
یکی دیگر از موارد مهم در نگهداری سوزن این است که باید متناسب با پارچه انتخاب شود.
یکی از مواردی که باید به طور دائم تحت کنترل باشد این است که سر سوزن ها وارد بخش پلاستیکی برس های استنتر نشوند چون سر سوزن کند می شود و یا در مواردی که حلقه برس فلزی است و پلاستیکی نیست در صورت برخورد سر سوزن ها کند خواهد شد و در آخر این موضوع را در نظر بگیرید که عملکرد هر سوزن بر روی سوزن های دیگر دستگاه تاثیر می گذارد پس مهم است که سوزنی که کند شده یا شکسته و یا کج شده از پین پلیت نساجی خارج و یا کل پین پلیت را تعویض کنیم.
انواع پین پلیت های نساجی
پین پلیت های نساجی با توجه به ماشینی که در آن مورد استفاده قرار می گیرند انواع مختلفی دارند که در ادامه توضیحی اجمالی در مورد آنها ارائه می دهیم:
پین پلیت 29 سوزنه تکستیما، پین پلیتی است که در ماشین تکستیما مورد استفاده قرار می گیرد. این ماشین توانایی انجام تمامی فرایندهای نساجی، از آماده سازی الیاف بر روی تولید نخ تا پایان تشکیل بافت ها را داشته و برای تمامی الیاف، چه الیاف طبیعی و چه الیاف مصنوعی کارآیی دارد.
کارآیی پین پلیت ۱۱ سوزنه ماشین سانفور، برای کوتاه کردن و کنترل کردن بازشدگی پارچه ها بعد از شستشو و نشیمن دادن آنها می باشد
ماشین مانفرس یکی از انواع دستگاه استنتر است که مجهز به یک مبدل حرارتی هوا می باشد. این دستگاه همراه با کشیدن پارچه به آن حرارت نیز وارد می کند. پین پلیت 25 سوزنه ماشین مانفرس یکی از پرکاربرترین پین پلیتها در صنعت نساجی می باشد.
سخن آخر
در مقاله پیش رو با دستگاه استنتر، کارایی آن در صنعت نساجی و سوزنهای استنتر تا حدودی آشنا شدید. گروه صنعتی کن، با نام تجاری صنعت کن اولین و تنها تولید کننده انواع قطعات ماشین های نساجی در ایران می باشد. قطعات تولید شده از باکیفیت ترین متریالهای بروز دنیا در صنعت نساجی تولید شده و با بهترین قیمت ارائه می گردند. چنانچه نیاز به مشاوره در این امر داشتید، می توانید با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل نمائید.